Καθώς ο κόσμος αναζητά την ειρήνη, η ΕΕ προετοιμάζεται για Πόλεμο

'Αρθρο του Ulrich Fromy για το Mises Institute που δημοσιεύτηκε στις 18/04/2025

ΑΡΧΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

 https://mises.org/mises-wire/world-seeks-peace-eu-looms-war

 Μπορούμε να αισθανθούμε τους ανέμους της πολεμοκαπηλίας να πνέουν στην Ευρώπη, καθώς η ήπειρος εγείρει το φάσμα του πολέμου με τη Ρωσία. Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια σειρά μέτρων για την ενίσχυση της άμυνας των κρατών μελών της ΕΕ, κυρίως μέσω του σχεδίου ReArm Europe. . Το σχέδιο—που εγκρίθηκε από το Έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 6 Μαρτίου 2025—αποσκοπεί στην κινητοποίηση 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για τις αμυντικές ικανότητες της ΕΕ. Περιλαμβάνει την ανακατεύθυνση δημοσίων κονδυλίων, αλλά όχι μόνο: περιλαμβάνει επίσης τη χρήση δημοσίων αποταμιεύσεων. Όπως ανακοινώθηκε στις 17 Μαρτίου 2025, αυτή η στρατηγική στοχεύει να αποκτήσει περίπου 10.000 δισεκατομμύρια ευρώ σε Eυρωπαϊκές τραπεζικές καταθέσεις και να τα ανακατευθύνει προς τη βιομηχανία όπλων και τις δημόσιες αμυντικές πολιτικές.

Ένα άλλο Eυρωπαϊκό παράδειγμα: Η Valérie Hayer, Γαλλίδα ευρωβουλευτής και επικεφαλής της ομάδας Renew Europe στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δήλωσε πρόσφατα ότι η παλιά ήπειρος βιώνει «μια στιγμή βαρύτητας» που πιθανότατα δεν έχει ξαναδεί από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο ένοχος; Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η υπαρξιακή απειλή που θέτει η Ρωσία στη δημοκρατία και την Eυρωπαϊκή τάξη. Για να αντιμετωπίσουν αυτή την απειλή, αυτή και άλλοι Ευρωπαίοι πολιτικοί θέλουν να κινητοποιήσουν τις αποταμιεύσεις των Ευρωπαίων για να χρηματοδοτήσουν αυτή την συλλογική προσπάθεια στη βιομηχανία όπλων.

Στη Γαλλία και τη Γερμανία

Στα μέσα Μαρτίου, αρκετοί Γάλλοι πολιτικοί τάχθηκαν υπέρ της κινητοποίησης ιδιωτικών αποταμιεύσεων για τον επανεξοπλισμό της χώρας απέναντι στη Ρωσική απειλή. Στις 13 Μαρτίου, ο Γάλλος Υπουργός Οικονομίας, Éric Lombard, μίλησε υπέρ αυτού του μέτρου ενώπιον των Γάλλων γερουσιαστών. Τότε, δεν υπήρχε ζήτημα δημιουργίας ειδικού λογαριασμού αποταμίευσης, αλλά μάλλον στοχεύονταν όλο το κεφάλαιο που αποταμιεύτηκε από τον πληθυσμό.

Ωστόσο, απέναντι στην ευρεία κριτική, ο Éric Lombard υπαναχώρησε την Πέμπτη, 20 Μαρτίου, και ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός ταμείου 450 εκατομμυρίων ευρώ που διαχειρίζεται η Bpifrance και είναι ανοιχτό σε ιδιώτες επενδυτές που επιθυμούν να συνεισφέρουν στην εθνική προσπάθεια επανεξοπλισμού, γινόμενοι έμμεσοι μέτοχοι. Το ελάχιστο ποσό για επένδυση σε αυτό το ταμείο θα είναι 500 ευρώ, με μέγιστη αρχική επένδυση που θα μπορούσε να είναι «αρκετών χιλιάδων ευρώ». Μόλις επενδυθούν, αυτά τα «ασφαλή» κεφάλαια θα παραμένουν δεσμευμένα για τουλάχιστον πέντε χρόνια.

Υπάρχει η ίδια πολεμοχαρής ρητορική στη Γερμανία. Πριν αποχωρήσει από την εξουσία, ο Olaf Scholz μίλησε στο Bundestag για τη «Zeitenwende», την ιστορική καμπή που αντιμετωπίζει σήμερα η Γερμανία. Υποσχέθηκε να την αντιμετωπίσει επενδύοντας μαζικά στον επανεξοπλισμό του Γερμανικού στρατού, της Bundeswehr. Ο πιθανότερος μελλοντικός Γερμανός καγκελάριος, Friedrich Merz, πέτυχε ψηφοφορία στο Γερμανικό κοινοβούλιο για τη δαπάνη 1.000 δισεκατομμυρίων ευρώ για τον επανεξοπλισμό της χώρας. Μια πρωτοφανής δαπάνη σε μια χώρα που για καιρό είχε αναθέσει την εθνική της άμυνα στο ΝΑΤΟ και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Όλες αυτές οι Ευρωπαϊκές επενδύσεις παρουσιάζονται ως «ασφαλείς και κερδοφόρες επενδύσεις» (σύμφωνα με τη Valérie Hayer). Ωστόσο, όπως μας δείχνει η ιστορία, αυτές οι επενδύσεις είναι ακριβώς το αντίθετο.

Τι μας Διδάσκει η Ιστορία

Η κοινωνία προέκυψε από τα έργα της ειρήνης- η ουσία της κοινωνίας είναι η ειρήνευση. Η ειρήνη και όχι ο πόλεμος είναι ο πατέρας όλων των πραγμάτων. Μόνο η οικονομική δράση δημιούργησε τον πλούτο γύρω μας- η εργασία, όχι το επάγγελμα του όπλου, φέρνει την ευτυχία. Η ειρήνη χτίζει, ο πόλεμος καταστρέφει. (Mises, Socialism, σελ. 59)

Ιστορικά, η επένδυση σε πολεμικά ομόλογα και ταμεία σήμαινε πάντα την ανάληψη του κινδύνου να ποντάρεις στο λάθος άλογο. Αυτό το στοίχημα θα μπορούσε κάλλιστα να οδηγήσει στην καταστροφή των πιστωτών του ηττημένου κράτους. Αυτό συνέβη στη Γερμανία με την αδύνατη αποπληρωμή των πολεμικών ομολόγων μετά το 1918. Αυτά τα ομόλογα είχαν γίνει άχρηστα επειδή οι αποζημιώσεις που απαιτήθηκαν από τη Συνθήκη των Βερσαλλιών και ο υπερπληθωρισμός της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης κατέστησαν την αποπληρωμή τους αδύνατη.

Αντίθετα, αν το κράτος ήταν νικηφόρο, η αποπληρωμή αυτών των συχνά τεράστιων δανείων μπορούσε να διαρκέσει χρόνια, καταστρέφοντας τον πιστωτή μέσω του νομισματικού πληθωρισμού και της χρηματοπιστωτικής καταστολής που εφαρμόστηκε μετά τη σύγκρουση για να εξαλειφθούν τα χρέη του κράτους. Αυτό συνέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά το 1945, όταν αποπληρώθηκαν τα Ομόλογα της Νίκης. Η μεταπολεμική πολιτική χρηματοπιστωτικής καταστολής κράτησε τα επιτόκια χαμηλά και τον πληθωρισμό του δολαρίου υψηλό, προκαλώντας σταδιακή μείωση της αξίας του νομίσματος. Καθώς τα δάνεια αποπληρώνονταν, η αγοραστική δύναμη των πιστωτών μειώθηκε τα χρόνια που ακολούθησαν το τέλος του πολέμου.

Πιο σοβαρό από την καταστροφή των πιστωτών είναι η καταστροφή της κοινωνίας. Αυτές οι επενδύσεις εκτρέπουν κεφάλαια από γνήσια παραγωγικές εναλλακτικές που βελτιώνουν πραγματικά τις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων· επιβραδύνουν την πρόοδο εκτρέποντας κεφάλαια (πόρους, εργασία και χρήματα) σε αυτές τις αμυντικές βιομηχανίες. Δεν κατανοούν ότι η βραχυπρόθεσμη ευημερία που προσφέρει η «βιομηχανία της καταστροφής» είναι μόνο μια ψευδαίσθηση και έρχεται με κόστος τη μακροπρόθεσμη ευημερία για την κοινωνία συνολικά.

Κάθε μιλιταριστική, εθνικιστική, πολεμοχαρής κοινωνία θα μείνει μόνο πιο πίσω στον δρόμο προς την πρόοδο και τις βελτιωμένες συνθήκες διαβίωσης που καθίστανται δυνατές από την καλύτερη δυνατή κατανομή κεφαλαίου στην παραγωγική δομή της κοινωνίας. Όπως έγραψε ο οικονομολόγος Frédéric Bastiat, ο πόλεμος είναι μια ψευδαίσθηση πλούτου: δημιουργεί ορατή οικονομική δραστηριότητα (τη βιομηχανία όπλων), αλλά πάντα σε βάρος του «αόρατου» (δηλαδή, των χαμένων ευκαιριών και των αναβαλλόμενων δαπανών). Ο πόλεμος δεν είναι ποτέ έξοδος από μια κρίση, αλλά η απόλυτη κρίση που μπορεί να αντιμετωπίσει μια κοινωνία.

Εν ολίγοις, οι πολεμοκάπηλοι όλων των αποχρώσεων—ενθουσιασμένοι με την ιδέα του να κερδίσουν οικονομικά από έναν πιθανό πόλεμο—τελικά δεν κατανοούν τίποτα από οικονομία ή ιστορία. Χειρότερα, δεν κατανοούν τίποτα από τον πόλεμο.